βαθυσκάφος

Υποβρύχιο σκάφος, που μπορεί να καταδύεται σε μεγάλα βάθη για την εξερεύνηση των βυθών των ωκεανών. Αυτό το ειδικό σκάφος, που το επινόησε ο Ελβετός φυσικός Ογκίστ Πικάρ, διαφέρει ουσιαστικά από τη βαθύσφαιρα που χρησιμοποίησαν οι Αμερικανοί Γουίλιαμ Μπίμπι και Ότις Μπάρτον μεταξύ του 1930 και του 1948 για καταδύσεις σε βάθη έως το 1.360 μ. Η βαθύσφαιρα αποτελείται από μια σφαίρα από χυτοχάλυβα, η οποία κρέμεται από το πλοίο-βάση με καλώδιο δεμένο με ένα βαρούλκο, που ρυθμίζει την άνοδο και την κάθοδο της σφαίρας. Αυτή η εξάρτηση παρουσιάζει, εκτός των άλλων, το μειονέκτημα ότι συνδέει τη σφαίρα με ένα σκάφος, του οποίου οι κινήσεις που προέρχονται από τα κύματα, μπορούν να προκαλέσουν επικίνδυνες τάσεις στο καλώδιο και κάθετες ταλαντεύσεις της σφαίρας. Για να καταστήσει το σκάφος τελείως αυτόνομο, ο Πικάρ σκέφτηκε να καταφύγει σε ένα υδροστατικό σύστημα. Για να πετύχει την απαιτούμενη άνωση (αναγκαία για την εξισορρόπηση του βάρους ολόκληρου του β. και για την ανάδυση), χρησιμοποίησε μια δεξαμενή γεμάτη από υγρό ελαφρύτερο από το νερό και από τη φύση του πολύ λιγότερο συμπιεστό από ένα αέριο. Η χρησιμοποίηση υγρού επέτρεψε να κατασκευαστεί ένα σκάφος όχι πολύ ανθεκτικό και συνεπώς όχι πολύ βαρύ. Έτσι, μόνο ο μικρός θάλαμος των παρατηρητών, κατασκευασμένος ως σφαίρα, έπρεπε να αντέχει στις εντονότατες πιέσεις που απαιτούνται στα μεγάλα βάθη. Για να αντέχει ασφαλώς σε τέτοιες πιέσεις, η σφαίρα του Trieste (του τελευταίου τύπου β. που σχεδίασε ο Πικάρ) κατασκευάστηκε από σφυρήλατο χάλυβα αντί από χυτοχάλυβα. Ο θάλαμος παρατηρητών έχει εσωτερική διάμετρο 2 μ. Το πάχος των τοιχωμάτων του είναι 9 εκ., εκτός από τη θέση όπου βρίσκεται το κύριο φινιστρίνι και η θύρα, η οποία έχει επίσης φινιστρίνι που φτάνει τα 15 εκ. Εκτός από τα αναγκαία μηχανήματα για τον έλεγχο της συμπεριφοράς του β. κατά την κατάδυση και την ανάδυση, για την καταγραφή των εξωτερικών πιέσεων, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κλπ., ο θάλαμος παρατηρητών διαθέτει εγκατάσταση αναπαραγωγής του αέρα –η οποία απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα και τους υδρατμούς που εκπέμπονται από τα σώματα του πληρώματος και εμπλουτίζει το περιβάλλον με οξυγόνο. Το κυρίως σκάφος αποτελείται από έναν κύλινδρο, χωρισμένο σε 12 στεγανά διαμερίσματα, στα οποία τοποθετείται το υγρό (βενζίνη με πυκνότητα περίπου 0,690 στους 0°C) που θα δώσει την απαιτούμενη άνωση. Η ελάττωση του βάρους του β. για την ενδεχόμενη μείωση της ταχύτητας κατάδυσης ή για την έναρξη της ανάδυσης, επιτυγχάνεται με τη ρυθμιζόμενη απόρριψη ενός ειδικού έρματος που ζυγίζει συνολικά 9 τόνους. Το έρμα αυτό, από μεταλλικά σφαιρίδια, τοποθετείται σε δύο ειδικά διαμερίσματα του κυρίως σκάφους. Η απόρριψη του έρματος ρυθμίζεται με μαγνητικές βαλβίδες ελεγχόμενες από το εσωτερικό του θαλάμου παρατηρητών. Ύστερα από διάφορες καταδύσεις, που άρχισαν στο Τυρρηνικό πέλαγος το 1953, στις 22 Ιανουαρίου 1960, το Trieste με πλήρωμα τον Ζακ Πικάρ, γιο του σχεδιαστή του β., και τον Αμερικανό Ντόναλντ Γουόλς, καταδύθηκε στην άβυσσο των Μαριανών (Ειρηνικός ωκεανός) και έφτασε σε βάθος 10.914 μέτρων. Βαθυσκάφος για την εξερεύνηση των βυθών των ωκεανών. Τομή και φωτογραφία του βαθυσκάφους «Αρχιμήδης» που καταδύθηκε το 1962, σε βάθος 9.500 μ., στον Ειρηνικό: 1. έλικας για μικρές κάθετες μετακινήσεις 2. στόμιο εισαγωγής καυσίμων 3. ανθρωποθυρίδα 4. φρεάτιο φόρτωσης επιστημονικού υλικού 5. δρομόμετρο 6. πρυμναίοι προφυλακτήρες 7. έλικας προώθησης 8. πρυμναίος θαλαμίσκος καθόδου 9. έλικας διεύθυνσης 10. ηλεκτρικός κινητήρας 11. συσσωρευτές 110 V 12. σταθεροποιητικό πτερύγιο 13. βολίδα για αμμώδη βυθό 14. σιλό έρματος 15. δεξαμενή καυσίμων 16. ανθρωποθυρίδα εισόδου στον θαλαμίσκο 17. πεπιεσμένος αέρας 18. ραδιοτηλέφωνο 19. συσσωρευτές 24 V 20. βολίδα 21. φινιστρίνι 22. διάταξη συλλογής δειγμάτων 23. γερανογέφυρα με ανατρεπόμενη αρπάγη 24. πρωραίοι προφυλακτήρες 25. δεξαμενή καυσίμων 26. ανιχνευτής εμποδίων 27. άγκιστρο ρυμούλκησης 28. πρωραίος θαλαμίσκος καθόδου 29. ανθρωποθυρίδα εισόδου 30. πυργίσκος 31. όργανα μέτρησης βάθους 32. μανόμετρα 33. συσσωρευτές 24 V 34. φινιστρίνι Τομή του βαθυσκάφους «Τριέστε», που καταδύθηκε σε βάθος 10.914 μ.

* * *

το

επανδρωμένο σκάφος αυτόνομης κατάδυσης σε μεγάλα βάθη, το οποίο χρησιμοποιείται για την εξερεύνηση του βυθού.